Biodiversiteit in Tuin- en Oostdorp
- Aantal woningen: 570
- Oppervlakte: 31 ha
Tuin- en Oostdorp wordt gekenmerkt door het groen van privétuinen en de beplanting langs de wegen. De buurt beschikt over diverse plantsoenen die met elkaar zijn verbonden door bomenrijen, grasbermen en groene zichtassen ❶. Dankzij de ruime voortuinen en de afstand van de huizen tot de straat ontstaat een open en ruimtelijk beeld, dat typerend is voor een tuindorp uit de jaren ’20 van de 20e eeuw, zoals ontwikkeld door vader en zoon Boendermaker. Inwoners van Tuin- en Oostdorp kijken in het oosten uit op de Sluispolder en de Zuurvenspolder (die gedeeltelijk binnen de grenzen van de buurt valt) ❷. In dit factsheet lees je welke soorten er naast de mens nog meer in Tuin- en Oostdorp verblijven en welke maatregelen de gemeente en inwoners kunnen ondernemen om de biodiversiteit te versterken.
Wat leeft er in Tuin- en Oostdorp?
In Tuin- en Oostdorp zijn er waarnemingen bekend van o.a. 71 vogelsoorten, 81 vaatplantensoorten en 5 zoogdieren. Karakteristieke soorten in de buurt zijn de Rosse vleermuis, het Slangenkruid, de Akkerhommel en de Boerenzwaluw (Tabel 1). De diversiteit aan vleermuissoorten valt te verklaren door de donkere hoekjes in Tuin- en Oostdorp, ook zijn er door de buurt groene gebieden waar ze kunnen foerageren. De Rosse vleermuis ❸, een boombewonende soort, heeft in elk geval baat bij vleermuiskasten die reeds al aan de Van Blaaderenweg hangen. Slangenkruid is een soort die veelvuldig groeit in de bermen aan de Kogendijk ❹. Haar kleurige bloemen trekken veel vlinders en bijen aan, maar ook de karakteristieke Akkerhommel ❺ of Aardhommel zijn er met regelmaat te vinden.
Karakteristieke soorten voor Tuin- en Oostdorp van de Rode Lijst zijn: de Boerenzwaluw, Huismus, Ringmus, Laatvlieger, Rosse vleermuis en de Populierleemhoed.
| Tabel 1 Karakteristieke soorten waargenomen in Tuin- en Oostdorp. RL= Rode Lijst (Waarnemingen.nl 2019-2024 of tijdens het veldbezoek). | ||
| Vogels | Vaatplanten | Amfibieën & reptielen |
| Boerenzwaluw (RL)* | Esdoorn | Kleine watersalamander |
| Gierzwaluw | Geel walstro | |
| Huismus (RL) | Paarse dovenetel | |
| Spreeuw | Slangenkruid | |
| Ringmus (RL) | Wilde marjolein | |
| Zoogdieren | Insecten | Overig |
| Gewone dwergvleermuis | Aardhommel | Grauw rijpmos |
| Laatvlieger (RL) | Atalanta | Groene knolamaniet |
| Rosse vleermuis (RL) | Blinde bij | Klaverzuringroest |
| Watervleermuis | Citroenvlinder | Populierleemhoed (RL) |
| West-Europese Egel | Gewone oeverlibel | Rijpschildmos |
*Ambassadeursoort
Ambassadeursoort
De boerderijen aan de Koggendijk bieden nestlocaties voor de ambassadeursoort van Tuin- en Oostdorp: de Boerenzwaluw. Deze vogels metselen hun nesten van klei en leem tot de vorm van een nestkom. Ze bouwen hun nesten bij voorkeur in boerenschuren, waar ze gemakkelijk in en uit kunnen vliegen. Boerenzwaluwen zijn zichtbaar tussen april en oktober; tijdens de wintermaanden verblijven ze in Zuidelijk Afrika. In de afgelopen eeuw is de Boerenzwaluw sterk afgenomen, vermoedelijk door de intensivering van de landbouw, die heeft geleid tot een vermindering van voedselbronnen (door gebruik van gewasbeschermingsmiddelen) en nestgelegenheid (door verlies van traditionele boerengebouwen). Hierdoor staat de Boerenzwaluw op de Rode Lijst van bedreigde soorten. Om het broeden van de Boerenzwaluw te ondersteunen, kunnen kunstnesten worden opgehangen. Als er voldoende voedsel en nestmateriaal aanwezig is, kunnen de zwaluwen zelf nesten bijbouwen. De aanwezigheid van een modderpoeltje is daartoe wel noodzakelijk. Daarnaast zijn open water, bloeiende bermen en graslanden cruciaal voor hun voedselvoorziening. Dit kan worden bevorderd door ecologisch maaibeheer en het aanleggen van natuurvriendelijke oevers.
Tuin- en Oostdorp heeft een groen karakter, echter zijn de groenstructuren onvoldoende verbonden aan elkaar. Dit is dan ook een grote kans in het verhogen van de biodiversiteit in de buurt. Daarnaast is er onvoldoende nestgelegenheid voor de karakteristieke vogelsoorten.
Kansen voor de bewoner
- Creëer plekjes met zand en kiezeltjes voor de karakteristieke Huismus. Ze nemen graag een zandbad om zich te ontdoen van ongedierte en vuil uit hun veren te poetsen. Kleine kiezeltjes gebruiken ze om de harde zaden in hun maag te kunnen vermalen.
- Creëer extra nestgelegenheid voor Gierzwaluwen en Huismussen door nestkasten in te bouwen of aan de gevel te hangen.
Kansen voor de gemeente
- Zorg voor verbinding tussen de groene percelen binnen woonwijken en de oostelijk gelegen Sluispolder en Zuurvenspolder. Deze verbinding kan bestaan uit jaarrond bloeiende bermen en plantsoenen. Dit ondersteunt nectarafhankelijke insecten die weer een voedselbron vormen voor de zwaluwen en vleermuizen.
- Plaats in het oosten van Tuin- en Oostdorp een overkapping waardoor de Boerenzwaluw gestimuleerd wordt om zijn nesten er te bouwen.
- Laat holle bomen staan zodat vleermuizen, zoals de Rosse vleermuis of de Watervleermuis, hier kunnen verblijven of overwinteren.
- Zorg voor zandplekjes in de groenplantsoenen waar Huismussen een zandbad kunnen nemen.
